Help: Elfmaal elf spreuken
Vorige maand kwam ik erachter dat er al veel over Magie geschreven is voor het Oog des Meesters, een handig overzicht vind je in onze schatkamer. Zo is er de Magiedoos met daarin het boek over de elfmaal elf spreuken, daarvan zijn twee vertalingen en er is ook een Magiescherm waar alles handig bij elkaar staat. Maar als je goed kijkt zie je dat het bij het omzetten van de spreuken naar het Nederlands er niet altijd een eenduidige manier is hoe dat het beste gedaan kan worden. Logisch want sommige spreuken zijn op rijm en dan wordt vertalen altijd wat lastiger en dan is het er pseudo Latijn.
Nu wilde ik de spreuken in een nieuw boek zetten maar loop dus tegen de verschillende vertalingen aan, welke spreuk is de juiste of beste? Ik heb in een spreadsheet alle spreuken gezet met de drie vertalingen en de originele Duitse. Als je wilt kun je daarin kijken en jouw mening geven over hoe een spreuk in het Nederlands zou moeten klinken.
Maar wil je niet zo veel doen dan heb ik hieronder een paar vragen, pak er een en schrijf je reactie. Samen kunnen we elfmaal elf spreuken goed vertaald krijgen.
Een paar overpeinzingen
VERSTÄNDIGUNG: Dit is een van tien spreuktype. Het wordt vertaald als Communicatie, maar ik denk dat er een beter woord voor te bedenken is. Het woordenboek leert mij dat Verständigung kan beteken:
- verwittiging
- het zich verstaanbaar maken
- vergelijk/overeenkomst
- toenadering/goede verstandhouding
Iemand een goed idee, of is Communicatie een prima vertaling?
ELFEN, FREUNDE, HÖRT DEN RUF: In de twee boeken wordt dit vertaald als ELFENVRIENDEN HOOR MIJ AAN. Dat is opmerkelijk, in mijn ogen, want de Duisters maken er twee woorden van (Elfen en Freunde) wat in het Nederlands nog maar één groep is die wordt aangeroepen, Elfenvrienden.
Is dit raar of lees ik het verkeerd, mijn voorstel zou zijn om er Elfen, vrienden, hoor mij aan van te maken.
FULMINICTUS-DONNERKEIL – triff und töte wie ein Pfeil!: Dit is een Elfenspreuk en vertaald luidt het: FULMINICTUS DONDERZWIJN – laat mijn zwaard het beste zijn! Ik weet dat dit een van de 13 allereerste spreuken is en deze aanpassen is een vorm van heiligschennis. Maar toch wil ik het jullie vragen. Omdat het in dit boek een elfenspreuk is geworden is het vreemd om niet een pijl maar een zwaard als wapen te gebruiken.
FULMINICTUS DONDERZWIJN – laat mijn pijl/boog het beste zijn!
FULMINICTUS DONDERKEIL – tref en doodt zoals een pijl!
DUPLICATUS DOPPELPEIN: De vertaling hiervan is DUPLICATUS DUBBELPIJN. Je denkt daar is niks mis mee, wat zeur je nu, Frank. Inderdaad hier heb ik weer een mening over.
De spreuk roept een dubbelbeeld op, zodat een aanvaller niet weet waarop hij moet richten. Het gaat dus niet over een pijn. En het Duitse Pein betekent pijn maar kan ook straf, last/kwelling/moeite betekenen. In deze spreuk zie ik het meer als de laatste combinatie.
DUPLICATUS DUBBEL…. – vervloekt zal het oog zijn!
dubbellijn, dubbel(e)schijn
Laat ik het hierbij houden, in het document heb ik nog veel meer vragen mocht je benieuwd zijn waar ik me allemaal druk over kan maken, dan lees je dat daar. Je kunt in de spreadsheet je eigen opmerkingen toevoegen, in een kolom of maak een eigen blad aan.
Mijn belangrijkste vraag is toch wel die over Verständigung/Communicatie. Daar zou ik graag jullie mening over horen.
Dag Frank,
Het lukt me niet om jouw spreadsheet te openen want hij geeft aan dat ik geen toegang heb of dat het document is verwijderd. Ik speel in een groep waarbij we het rode boek ‘Het grote boek der elf maal elf spreuken en andere magische handelingen’ (vertaling door Rasink, Rasink, Van Leeuwen, Den Draak, Schubert, Zwanenburg, Zwanenburg) gebruiken. Ik weet niet welke variant van de vertaling dat is. Ik heb ooit zelf de spreuken uit dit boek in een excel-sheet ingetypt zodat ik ze wat makkelijker kon sorteren en later kon samenvoegen in een Word-sjabloon. Ik weet niet of je daar nog iets aan hebt.
Ik snap je bedenkingen tegen een aantal van de vertalingen maar bij ons werkt het in de praktijk prima.
Dag Bas,
Het zou kunnen dat de link niet werkte omdat ik er een einddatum aan had gegeven. Dat doe ik uit voorzorg, voor het geval iemand over twee jaar alsnog deze link gebruikt en het document aanpast. De einddatum heb ik nu verplaats naar 1 juni. Zou je een nieuwe poging willen ondernemen om te zien of je erbij kunt?
Wat betreft de vertalingen, er is er een van Ronnie en van het team dat jij ook noemt. Die beide boeken (pdf’s) heb ik, en toen ik in allebei keek vielen mij de verschillen op. Natuurlijk kun je dat niet weten als je maar een boek ter beschikking hebt, laat staan als je het origineel in het Duits niet hebt.
Elke vertaling zal een aanpassing opleveren, zeker met rijmende spreuken. En als je er mee vertrouwd bent dan maakt het niet uit dat de Duitse versie het net even anders doet. Mijn vragen komen omdat ik een nieuwe uitgave wil maken en dan moet ik kiezen tussen de twee vertalingen, en keuzes maken is lastig dus hoopte ik dat andere mij konden helpen.
Mocht het excel-bestand nog steeds niet werken dan zou ik je willen vragen om commentaar te leveren op mijn overpeinzingen hierboven. Zeker over de term VERSTÄNDIGUNG ben ik benieuwd hoe andere daarover denken.
Dank dat je de moeite hebt genomen en ik kijk uit naar jouw inzichten.
Wat betreft het word-sjabloon, ik ben zeker benieuwd, had zelf het idee om van alle spreuken kaartjes te maken, een sjaboon dat werkt met excel zou zeker van pas komen (al heb ik daar geen ervaring mee).