Versie 3.1 De eerste stappen

Het is geen pesten, het is geen haat, maar het is omdat ik zo graag wil dat er een goed regelwerk komt voor OdM1 dat ik iedereen blijf lastig vallen met mijn gemuggenzift. Vandaag gaat het om Intermezzo I getiteld De eerste stappen. Het zijn vier bladzijdes met 2295 woorden. Het koste mijn zo’n drie uur om het door te nemen en van commentaar te voorzien. Om het nu hier weer op te schrijven kost ook tijd maar dat heb ik er allemaal voor over, alleen maar omdat ik hoop dat het boek er uiteindelijk beter van wordt. Genoeg gepraat, laten we snel beginnen.

Odyssea: Dit is een mogelijke spelling van Ὀδύσσεια maar ik zou voor de iets gangbaardere variant gaan Odyssee. Andere varianten: Odussee, Odysseia, die je ook niet moet gebruiken.

Het oneindige verhaal: Dit is voor Duisters een klassieker, Die unendliche Geschichte. Ik denk dat weinig Nederlanders deze titel iets zegt. De film is al wat bekender (bij een ouder publiek) maar dan met de Engelse titel: The NeverEnding Story. Misschien is dit een goed moment om een boek te noemen dat bij een jonger publiek (18+) bekend is, ik denk aan Harry Potter.

overvallers: Raubers zal er gestaan hebben, ik zou voor rovers gaan.

ook wel de Meester van Het Oog des Meesters genoemd: In het Duits gaat dit goed, de Meester van het Zwarte Oog. Maar nu staat er twee keer Meester, is dan die Meester van de titel de spelleider? Verwarrend en ik zou het korter maken, dan maar zonder de titel van het spel erbij: De spelleider – ook wel de Meester genoemd –

De Meester kent zijn „handlangers“ en hij: Zou het niet leuk zijn om in 2022 de Meester als vrouw te zien?

Uit de onderlinge beschrijvingen van acties en reacties van de helden en hun tegenstanders komt het rollenspel naar voren: Lelijke zin met “onderlinge beschrijvingen” en “komt naar voren”.

…zodat je bij benadering een beeld krijgt van hoe een avond Oog des Meesters kan worden vormgegeven.: Weer een lelijke zin.

a) De spelleider (Meester): Dit zou juist omgekeerd moeten staan, bij de spelers noem je eerst de fantasierol en dan de wereldse benaming. Dus: De Meester (Spelleider: Luc)

eenzame hoeve: Het is niet helemaal fout maar ik zou een ander woord gebruiken, verlate of leegstaande hoeve.

zou kunnen dienen: Voorstel: …dat een verlate hoeve vlakbij het dorp wel eens de schuilplaats van de bende zou kunnen zijn.

De helden kregen…: Dit is echt een hele vervelende opmerking van mij en vraagt nogal wat van de redacteur. Probeer zo min mogelijk in de verleden tijd te schrijven, behalve natuurlijk als het om het verleden gaat. Maar dit wil je lezen alsof het nu gebeurt. Elke handeling is in het nu. Voorstel: De helden krijgen de informatie…

die voor dit doel: Welke doel? Anders formuleren: …van de Meester, die de rol van de boeren speelt, en de gesprekken met de Helden voert.

Van zijn kant: Lelijk Voorstel: De Meester raadpleegt zo nu en dan het avonturenboek,

overvallers: dit woord komt twee keer voor, ik zou de bendeleden liever (struik)rovers noemen, niet te veel synoniemen gebruiken.

speciale vaardigheden: Is dit nodig? Wat zijn dat speciale vaardigheden, ik denk dat alleen vaardigheden duidelijk genoeg is. Mijn taalgevoel heeft de voorkeur voor: motieven en vaardigheden.

was de volgende tekst te vinden: Liever tegenwoordige tijd, was aanpassen naar is.

De woning is opgedeeld: Synoniem van woonhuis, maar ik zou hetzelfde woord gebruiken als in de opsomming hiervoor, zodat helder is wat er bedoeld wordt. Woonhuis -> woonhuis Woning -> woning.

basisoppervlak: Basisoppervlak is een onbekend woord. Waarschijnlijk staat er Grundfläche wat je kunt vertalen als vloeroppervlak.

één m.: Graag voluit schrijven: één meter. Op andere plekken is de afkorting m. prima, maar hier niet.

superieure lichaam maar slechte mentale vermogens: Superieure lichaam is een wazige omschrijving. Voorstel: zijn sterk gespierde lichaam maar zwakke mentale vermogens. (tegenstelling sterk-zwak)

 die over ongeveer 3 uur naar huis zullen terugkeren: Waarschijnlijk een slordige vertaling. Hier staat in mijn ogen namelijk niet dat de trawanten over 3 uur in de hoeve zijn. Zullen terugkeren, dan gaan ze dus aan de terugweg beginnen. Voorstellen: …die over ongeveer 3 uur naar huis zijn teruggekeerd of .. die over ongeveer drie uur terug bij de hoeve zullen zijn.

We willen nu zien: Gokje: stond er wollen in de Duitse tekst? Voorstel: Laten we nu eens zien/kijken hoe de Meester en de spelers met deze informatie een spelscène creëren.

spelmeester: Ik weet niet hoe het in de Duitse tekst is maar ik zou niet te veel synoniemen gebruiken. Voorstel: Meester en spelleider, deze twee, geen andere.

duidelijkheid: Ik denk dat hier een Duits woord stond dat ook anders vertaalt kan worden. Details/verduidelijking/toelichtingen/commentaar zoiets.

uitgevonden: Uitgevonden? Voorstel: bedachte

opsmukkingen: Een letterlijke vertaling, denk ik: Ausschmücken. Verfraaiingen (als je mooi belangrijk vindt) anders Toevoegingen (iets zakelijker). Opsmukken is een Nederlands werkwoord, de vertaling is niet fout, maar ik zou een ander woord kiezen.

marcheren: Vlaams. Niet fout maar weet dat jullie marcheren iets anders is dan het Noordelijke marcheren.

De straat klimt een heuvel op: Dit wordt gezegd door een persoon, het is als het ware spreektaal, maar ik ken niemand die dit zou zeggen. Ik snap het maar het is heel curieus taalgebruik en vrees een te letterlijke vertaling. Als bonus gebruiken jullie de Vlaamse straat in deze zin. Ik zou het een pad noemen als de weg in een landelijk heuvelachtig gebied loopt.

Vanaf de top zie je: Als Meester zou ik de groep aanspreken: “Vanaf de top zien jullie een kleine vallei”

met een paar bijgebouwen.: Het zijn er twee, ik zou daarom twee zeggen. Een paar is twee maar kan ook meer zijn, zoals jullie verderop in de tekst het gebruiken, een paar vrienden, een paar avonden.

Je bent intussen: Jullie, je spreekt de hele groep aan. Jullie zijn intussen… Vanaf nu zal ik het niet meer melden.

tijdig: Lelijk

waar ze recht op zouden moeten hebben: Drie werkwoorden achter elkaar, het kan, zeker in het Duits maar als je dit korter opschrijft, klopt het dan ook nog? …waar ze recht op hebben

gedrag: Liever een ander woord

bijvoorbeeld om ze beter in een hinderlaag te leiden: IK zou niet beter gebruiken in deze context. Voorstel: en ze zo (bijvoorbeeld) makkelijker in een hinderlaag te leiden.

Indien mogelijk moeten: Jullie Vlaamse moeten is anders dan een Nederlandse moeten. be­hoef­te heb­ben aan versus ver­plicht, ge­nood­zaakt zijn tot iets. Ik zou schrijven: Indien mogelijk kunnen de spelers…

Door het huis lopen: Dit is een rare actie om uit te voeren. Geen idee wat er in het Duits staat dus ook geen voorstel voor een aanpassing.

In ons voorbeeld is het onzeker of Ommel, die in huis staat te wachten, Maanlied hoort sluipen of niet.: Staat dit ook zo in de Duitse tekst? Ik zou verwachten dat Ommel door een mislukte proef van Maanlied, haar kan horen. Het is subtiel, maar deze zin lijkt het veel meer dat Ommel een proef zou moeten doen. En er is nog iets met deze zin, zie hieronder.

die in huis staat te wachten: Voorstel: die in de woonkamer zit te wachten. Sowieso een lidwoord voor de locatie of dat nu woning, woonhuis of kamer is. En hij zit. Anders de zin aanpassen in iets als: die wacht op zijn trawanten in de woonkamer.

verwaardigen zich om te dineren: Ik ken Birgit niet, maar er zijn niet veel mensen die zo praten als zij. Dit is echt een rare woordkeuze. Zeggen jullie dit “verwaardigen”?, want mijn woordenboek zegt dat de betekenis er van luidt: waar­dig ach­ten. En ook dineren kan verschillend worden begrepen, ikzelf dineer in een sjiek restaurant, thuis met een kom soep noem ik het niet snel dineren.

een bloedstollende boer: Bloedstollend? Die wil ik weleens horen. Ik denk dat er een ander Duits woord staat dat verkeerd is vertaald door iemand…

zat: Sorry, toch nog een keer over de tegenwoordige tijd. Dit moet echt zit zijn.

Nu is het jouw zaak: Is dit een bekende Vlaamse schreeuw? Of een verkeerde vertaling? Gokje: het origineel is “Jetzt ist es deine Sache” Even tussendoor. Ik ben geen professionele vertaler, ik heb twee jaar Duits gehad op de middelbare school en haalde daar meestal dikke onvoldoendes (drieën, heel veel drieën). Kortom, ik weet echt heel weinig van de Duitse taal. Van het Nederlands weet ik wat meer en dat is het enige dat je nodig hebt om een vertaalde tekst na te kijken. Je leest de tekst en kijkt of je snapt wat er staat. In dit geval zou ieder van ons toch meteen stil staan en denken, “hmmmm wat wordt hier bedoeld?” Zou jij aan het begin van een gevecht dit schreeuwen tegen je tegenstander, “Nu is het jouw zaak!” Dus moet hier iets anders komen te staan, echt iets anders, iets wat iemand vol van de adrenaline zou schreeuwen tegen een boom van een kerel met een zwaard in zijn hand. Aan de redactie de eer om iets moois te bedenken.

Lulatsch: Opnieuw heeft de vertaler van dienst niet echt heel veel moeite gedaan om dit Intermezzo te vertalen en heeft de eindredacteur de tekst niet echt gelezen. Lulatsch is een gewoon (niet al te veel voorkomend) Duits woord, “schlaksiger, hoch aufgeschossener [junger] Mann” zegt Duden erover, wat je kunt vertalen als “slungelige, lange [jonge] man” De redactie heeft nu de taak om daar een Nederlandtalig equivalent voor te vinden. Slungel zou al kunnen, zeker ook omdat Ommel natuurlijk alles behalve een slungelig voorkomen heeft. Schlemiel of sukkel, https://synoniemen.net/index.php?zoekterm=sukkel

fysieke kracht: Slechte vertaling, waarschijnlijk stond hier de Duitse term die wij Lichaamskracht noemen. Twee keer in de tekst aanpassen, svp.

ontvang je 18 AP, die je in gelijke delen onder je helden…: Dit is het echt raar. het moet toch echt jullie zijn? Voorstel: Voor deze overwinning ontvangen jullie 18 AP, die je in gelijke delen onder jullie Helden… Maar is dit iets wat een Meester zou zeggen? Ik snap dat er heel subtiel een spelregel wordt toegepast maar zo subtiel en zo vreemd op dit moment dat het pijn doet om de zin te lezen. Schijnbaar is de MK van Ommel de Os 18 en zijn dat dus de AP die verdient worden bij het verslaan van de roversbaas. Voorstel 2: Voor deze overwinning ontvangen jullie 18 AP, die jullie eerlijk over/tussen de Helden moeten verdelen. Waarom eerlijk? Met 18 is het makkelijk, ieder krijgt een derde, 6 AP. Maar wat als er 20 AP te verdelen is? Dan zal het eerlijk verdeeld moeten worden. Of een slimme Meester zegt gewoon hoeveel elke Held krijgt 😉.

AP’s: In de zin hiervoor wordt verduidelijkt dat AP staat voor Avontuurpunten, dat is dus al meervoud.

Hoe meer AP hij verzamelt: Ook hier weer een man als uitgangspunt. Het zou fijn zijn als of de Meester of de speler in 2022 niet als man wordt behandeld. Maak een van de twee vrouwelijk of probeer als je over de speler (in het algemeen) spreekt het zonder hij/zij/zijn/haar op te schrijven. Bijvoorbeeld: Met meer AP wordt de held krachtiger. Behendigheid, lichaamskracht, … en andere eigenschappen kunnen worden verbeterd, zodat de talrijke proeven in de levensloop van de Held minder moeilijk zullen verlopen en het mogelijk wordt om tegen gevaarlijkere tegenstanders op te nemen. Avonturen die voor een beginnende Krijger of Tovenaar onmogelijk lijken, zullen op een dag binnen handbereik liggen. Ik snap dat dit een hele klus is voor vertalers en de eindredacteur,

…afweerwaarden of andere eigenschappen…: Als beta-mens lees ik of altijd als XOR, liever schrijf je hier en omdat namelijk uiteindelijk alle eigenschappen en waardes kunnen worden verbeterd. Voorstel: …afweerwaarden en andere eigenschappen…

We zullen nu ons demospel verlaten: Niet fout maar ik heb een tegenvoorstel: We verlaten nu ons demospel, want het heeft zijn plicht gedaan: Gewoon omdat ik dit mooier vind.

in een rol te kunnen glijden: Glijden? Jullie gebruiken dit steeds maar in mijn oren klinkt het gek. Misschien ben ik de enige en dan moet je er niks mee doen. Oke, heb het nog eens uitgezocht en de Duitse term is “in eine Rolle schlüpfen” en als je dat letterlijk vertaald kom je met glijden. Maar zo zeggen we dat niet in het Nederlands of Vlaams, geloof me maar voor een keer. Je neemt een rol aan, je speelt een rol, dat zijn werkwoorden die hierbij horen, maar niet glijden. Dit neem ik de vertaler echt kwalijk, want je voelt toch zelf aan dat “in een rol glijden” geen goed Nederlands is? Mocht het zo zijn dat je dat niet aanvoelt, dan zou ik per direct stoppen met vertalen van DSA-teksten want je maakt meer kapot dan je lief is. Je zadelt andere met extra werk op en als ze een keer iets missen dan blijft er een joekel van een fout in het boek staan. Zoals deze maar ook Lulatsch, bloedstollend en Nu is het jouw zaak.

…bij te kunnen wonen: Beetje vrijblijvend. Dit zeg je ook van iemand die komt kijken. Een iets actievere uitdrukking is op zijn plaats. Voorstel: Om als speler aan een OdM-avond te kunnen deelnemen/deel te kunnen nemen.

Regisseren: Leiden, je bent immers als Meester de spelleider.

…moeten kunnen organiseren: Het is niet fout. Mijn voorkeur zou zijn zonder moeten: een paar spelavonden kunnen organiseren. Ander voorstellen: …met deze basiskennis in staat moeten zijn een paar spelavonden te organiseren. …met deze basiskennis een paar spelavonden moeiteloos (moeten) kunnen organiseren.

Stel je voor dat, jullie zijn aan het einde van een: Twee dingen: Dat kan weg: “Stel je voor, jullie …” Wat wordt er gesuggereerd met het tweede deel? Ik zit er nu al heel lang op te broeden en ik kom er niet uit. Einde van een wat? De Duitse tekst heb ik niet maar ik denk dat daar iets staat dat bekend is, zoals voor ons “Er was eens” is als begin van elk sprookje.

---

Ik meen het echt dat degene die dit Intermezzo vertaald heeft uit de vertaalgroep moet worden gezet, want als je geen taalgevoel hebt dan be­rok­ke­n je meer schade voor dit vertaalproject dan dat je goed doet. En een goede eindredacteur zou geen kwaad kunnen.